De luchtwachtpost

Het hoort allang niet meer bij de hoge gebouwen van Hardenberg, maar ooit had je vanaf het dak van museum ’t Stadhuus een riant uitzicht over de omgeving. Het voormalige gemeentehuis van Stad Hardenberg was in het midden van de twintigste eeuw het hoogste punt van de stad. Zo vlak voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog was dit een perfecte plek voor een uitkijkpost.

Nederland verwachtte geen oorlog, maar toen de Duitsers Polen binnenvielen in 1939 werd ook het Nederlandse leger opgetrommeld. Door het hele land werden soldaten geplaatst om een begin te maken met het voorbereiden van de verdediging. Naast het Nederlandse leger werd ook de Landstorm gemobiliseerd, een leger van vrijwillige burgers die de reguliere krijgsmacht ondersteunde.

Het Vrijwillig Landstormkorps Luchtwachtdienst bestond uit burgers die vanaf daken het luchtruim in de gaten hielden. Alle vliegtuigen die het Nederlands luchtruim binnenkwamen werden gemeld. Om dit goed te kunnen doen, werden verspreid over het land 276 luchtwachtposten op hoge punten ingericht. Zo ook in Hardenberg, op het stadhuis.

Vliegtuigen waren tot een afstand van acht kilometer goed hoorbaar voor het gewone oor. Daarom werden de posten op een maximale afstand van zestien kilometer van elkaar geplaatst. Elk moment van de dag moesten minstens twee personen aanwezig zijn op de post. Eén van de luchtwachters observeerde de omgeving met een verrekijker, de tweede man gaf de informatie telefonisch door aan het regionaal meldpunt in Zwolle.

In de nacht van 10 mei 1940 werden er door de luchtwachters wel heel veel vliegtuigen gemeld. Er luidden die dag diverse knallen en de telefonische verbinding van Hardenberg met het regionaal luchtwachtcentrum viel al snel uit. De oorlog was begonnen. Naarmate de Duitsers oprukten werd het steeds gevaarlijker om de post te bemannen. Later dat jaar werd de Landstorm opgeheven.